شاخص توده بدن یا BMI یک وسیله استاندارد برای تعیین وزن بدن است و بین سایر معیارهای سنجش وزن ، بدون ارتباط با جثه افراد می تواند توده فعال بدن را مشخص نموده و تعیین کند که فرد در زمره افراد چاق، معمولی و یا دارای کمبود وزن می باشد. اما این شاخص دارای نکات ظریفی است که در محاسبات سنجش وزن باید به آنها توجه نمود و راه حلی اندیشید .
بر اساس فرمول شاخص توده بدن اگر فردی دارای BMI معادل ۲۷ باشد ، در بدن وی ممکن است بین ۱۰ تا ۳۱ درصد چربی وجود داشته باشد. در صورت عضلانی بودن فرد (ورزشکار)، افزایش آب میان بافتی به علت خیز یا ادم و یا تراکم توده استخوانی بدن ، عدد بدست آمده نمایانگر افزایش چربی بدن به طور دقیق نخواهد بود .
در کودکان و نوزادان، میزان BMI با افزایش سن تغییر می کند . در هنگام تولد BMI مطلوب برای نوزادان در محدوده ۱۳ کیلو گرم بر متر مربع است و در یک سالگی به بیشترین مقدار خود یعنی ۱۸ کیلوگرم بر متر مربع بالغ می گردد و در ۶ سالگی مجددا BMI مطلوب کاهش یافته و به ۱۵ کیلوگرم بر متر مربع می رسد . با شروع فرایند پیش بلوغ و دوران بلوغ مجددا مقدار BMI مطلوب افزایش می یابد .
ضمنا با این روش امکان تعیین نحوه توزیع چربی و انباشتگی آن در سطوح و نواحی بدن وجود ندارد .
نحوه محاسبه BMI :
از تقسیم (وزن بدن به کیلوگرم ) بر اندازه (قد به متر) به توان ۲، BMI بدن فرد محاسبه می گردد. حال طبق جدول زیر می توان شرایط بدنی فرد را تخمین زد.
|
چاقی شدید
|
۴۰≤ BMI
|
|
چاقی درجه ۲
|
BMI بین ۳۵ تا ۳۹.۹
|
|
چاقی درجه ۱
|
BMI بین ۳۰ تا ۳۴.۹
|
|
اضافه وزن
|
BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹
|
|
وزن طبیعی
|
BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹
|
|
کم وزنی
|
BMI ≤۱۸.۵
|
مثال : فردی با وزن ۹۳ و قد ۱۹۰از نظر BMI در کدام دسته قرار دارد?
۲۵.۷ =۲(۱.۹)/ ۹۳
با توجه به دارا بودن BMI حدود ۲۵.۷ پس وزن فرد در محدوده اضافه وزن می باشد.
گردآوری: مهندس امین پناهیان- کارشناس مواد غذایی شبکه بهداشت و درمان جم